Uczucia moralne rozwijają się u dzieci poprzez współdziałanie oraz podporządkowanie się przepisom obowiązującym np. w przedszkolu jak również poprzez stałe obowiązki dziecka na przykład w domu rodzinnym.

Kazimiera Tyborowa podaje dwie drogi, którymi kształtuje się rozwój moralny dziecka. Pierwsza z nich to internalizacja (uwewnętrznianie się), w rezultacie powtarzania i utrwalania. Są to nakazy i polecenia dawane przez rodziców, wychowawców. Należy przy tym jednak pamiętać, że częste stosowanie kar potęguje podatność dzieci na reakcje lękowe. Druga droga to identyfikacja w której dziecko naśladuje sposób postępowania, zachowania się bliskich osób zwłaszcza rodziców a także przez przyjęcie ogólnych wzorów społecznych w danym środowisku. Jak wynika z analizy obu dróg na pierwszy plan wysuwa się środowisko domowe dziecka, osób dorosłych, które są w jego otoczeniu. Środowisko domowe jest najważniejsze dlatego tak ważne jest, aby stwarzać dziecku prawidłowe wzorce postępowania oraz sprzyjające warunki środowiskowe. Dzieci, które są podatne na choroby, z dużym prawdopodobieństwem zapadną na nie, jeśli są wychowywane w niesprzyjającym środowisku. W środowisku właściwym zaś choroba może się nigdy nie ujawnić. Życie w stresie czy wychowywanie się w rodzinie niepełnej stwarzają czynniki istotnie skorelowane z zachorowalnością dzieci na choroby przewlekłe. Dziecko posiada w sobie szacunek wobec osoby "wyższej" od siebie. Szacunek ten jest źródłem rozwoju moralnego. Wykonuje polecenia i odczytuje je jako przymusowe i obowiązkowe. Jest to tzw. moralność posłuszeństwa. Dziecko nie rozumie wszystkich reguł gry ale je uznaje, bo ustanowiły je autorytety. Traktuje je jako konieczność. Czyn postrzega jako albo dobry albo zły. W młodszym wieku przedszkolnym nawet preferuje kary, gdyż kara określa zło czynu. Obawia się jej ale wierzy przy tym, że jest ona wymierzona przez Boga lub inną silę nadprzyrodzoną. Ucząc dziecko opanowywania reakcji uczuciowych, szczególnie tych negatywnych należy pamiętać o zachowaniu dużej ostrożności, aby nie wykształcić w dziecku nieszczerości czy obłudy. W momencie kiedy dziecko nie potrafi jeszcze opanować swoich reakcji uczuciowych nie należy go karać za pewne niewłaściwe zachowania

Oprac. mgr Joanna Jakubiszyn